Z-Extra

Gegevens

Geschreven: 03 maart 2024

vorig bericht < naar > volgend bericht     Terug naar > de lijst

Al ooit gehoord van de "Candiru" vis?

Neen, lees dan dit maar eens!

Vandellia cirrhosa (ook wel bekend onder de Portugese naam candiru) is een zoetwatervis uit de Amazonebekken. Ze staan bekend vanwege hun agressie, en omdat ze soms lichaamsholten van mensen binnen zwemmen.

De vis wordt zo'n 15cm lang. Hij lijkt op een doorzichtige paling, en leeft aan de oppervlakte van troebele wateren waardoor deze, door zijn opvallende manier van voortbewegen (slangsgewijs) meteen zichtbaar is. Bij de inheemse bevolking wordt hij om zijn agressiviteit meer gevreesd dan de piranha. Het is een parasiet die leeft in de kieuwen van andere vissen en voedt zich daar met bloed. Hierdoor wordt hij in het gebied ook wel de "vampiervis" genoemd (peixe-vampiro).

Ze worden aangetrokken door bloed en soms per vergissing door urine, wat in zekere zin dezelfde afvalstoffen bevat, en kunnen lichaamsholten van mensen binnentreden. In de vagina, alleen bij menstruatie voor zover bekend, de anus, alleen bij bloeding, en de urinebuis. Er zijn slechts 14 gevallen bekend waaronder 8 menstruerende vrouwen die na een primitief medicijn succesvol de parasiet konden uit-urineren omdat de vrouwelijke genitaliën zuren bevatten die in samenwerking met het juiste alternatief geneesmiddel (citroenextracten verhit in een bananenblad en vervolgens oraal ingenomen) voor de "candiru" fataal is, waardoor deze bij de eerste urine-lozing zal oplossen, tezamen met de weerhaak. Bij mannen is het een ander verhaal. Zij veroorzaken infecties aangezien mannen geen "zuren" in en rondom hun genitaliën hebben waardoor het bloed-voedende parasiet vrij spel heeft en langer zijn werk kan doen voordat deze door verstikking sterft en de beruchte stekel (de weerhaak onder de kieuwen) afsterft. Zij kunnen dus, in het ergste geval, alleen chirurgisch verwijderd worden.

Gegevens

Geschreven: 02 maart 2024

vorig bericht < naar > volgend bericht     Terug naar > de lijst

Danionella cerebrum

Wetenschappers hebben de piepkleine vissoort Danionella cerebrum nog eens een keer extra bestudeerd. Uit recent onderzoek blijkt nu hoe het kan dat deze vis uiteindelijk meer dan 140 decibel kan produceren.

De vissoort Danionella cerebrum ziet er zo schattig uit; het visje is maar 12 millimeter groot en bijna volledig doorzichtig. Ondanks het kleine formaat kan de vis toch heel bijzondere dingen doen, waaronder het produceren van een geluid dat net zoveel herrie maakt als de motor van een vliegtuig. Uit recent onderzoek blijkt nu hóé deze vissen dit voor elkaar weten te boksen. Wetenschapper Ralf Britz heeft meegewerkt aan het onderzoek. Hij licht toe: “het visje kan dus een geluid produceren van 140 decibel op een afstand van ongeveer 12 millimeter. Je kan dit vergelijken met het lawaai dat je op 100 meter afstand zal horen op het moment dat een vliegtuig opstijgt.”

Drummende vis
De vissoort maakt gebruik van een complexe constructie in het lichaam om het geluid mogelijk te maken. Deze constructie bestaat uit een stukje kraakbeen waaraan een speciale rib zit dat als drumstokje wordt ingezet door hiermee op de zwemblaas te slaan. Aan de andere kant zit het kraakbeen vast aan een sterke spier die minder snel moe wordt dan de gemiddelde spier. “De vis slaat dit drumstokje met een kracht van meer dan 2000 gram tegen zijn eigen zwemblaas,” vult Britz aan. “Dit produceert een kort maar krachtig geluid. Door vervolgens dit erg snel achter elkaar te doen kan de vis communiceren met anderen van zijn soort.” Het onderzoek is gepubliceerd in het blad Proceedings of the National Academy of Sciences.

Uitgebreid onderzoek
Voor het onderzoek hebben de wetenschappers gebruik gemaakt van een groot arsenaal aan verschillende onderzoekstechnieken. Zo hebben ze gebruik gemaakt van een hogesnelheidscamera om het drummen zelf beter te kunnen analyseren. Ook hebben ze gebruik gemaakt van tomografie door de visjes te scannen met röntgenstraling om zo een  platte foto te produceren die als plattegrond kon dienen. Ten slotte hebben de onderzoekers ook nog de genen geanalyseerd van de visjes en hebben ze visjes onderling met elkaar vergeleken. Hieruit kwam naar voren dat blijkbaar alleen mannelijke visjes het geluid kunnen maken. Ook denken de wetenschappers op basis van hun onderzoek wel te weten waarom de visjes zo’n hard geluid voortbrengen. Deze vissen leven namelijk van nature in ondiepe en troebele rivieren in Myanmar. Blitz laat weten: “We gaan ervan uit dat mannetjes onderling veel competitie hebben, en dat deze competitie er uiteindelijk voor heeft gezorgd dat ze zo’n speciale constructie hebben gekregen.”

Klankkast
De resultaten van het onderzoek zijn significant, omdat ze ons meer kunnen vertellen over hoe dieren precies kunnen bewegen. Britz vertelt: “Uiteindelijk draagt dit onderzoek bij aan onze algemene kennis wat betreft evolutionaire biologie en biomechanica. Dit visje laat ons zien dat er meerdere manieren mogelijk zijn waarop botten en organen zich kunnen bewegen. Het geluid van andere Danionella-soorten hebben we nog niet kunnen bestuderen. Het zou dan ook heel interessant zijn om te ontdekken hoe hun ‘klankkast’ verschilt van de versie die Danionella cerebrum heeft.”

Bron: Scientias

Gegevens

Geschreven: 21 januari 2024

vorig bericht < naar > volgend bericht     Terug naar > de lijst

De boskikker (Lithobates sylvaticus) is bekend om zijn vorsttolerantie. In de winter bevriest het dier om in de lente weer te ontdooien. Deze kikker leeft in Canada en het Noorden van de Verenigde Staten en is de enige kikker die boven de poolcirkel voorkomt. Een van de meest opmerkelijke eigenschappen van dit dier is het vermogen om zichzelf levend te bevriezen. Dit doet de kikker door gebruik te maken van een soort natuurlijke antivries, dat zich in het bloed van de kikker bevindt. Dit antivriesmiddel is glucose – een soort suiker – dat ervoor zorgt dat het water in de cellen van de kikker niet kan bevriezen.

Gegevens

Geschreven: 22 november 2023

vorig bericht < naar > volgend bericht     Terug naar > de lijst

Parkwachters hebben een kleine ruitpython (Morelia spilota) met drie functionerende ogen ontdekt in het noorden van Australië. Op de Facebookpagina van het parkbestuur van Northern Territory Parks and Wildlife waren foto’s te zien van de slang, die een extra oog had in het midden van zijn kop. Foto's midden en links - rechts is normale Morelia spilota.

Parkwachters vonden het beestje in de omgeving van Humpty Doo. Dat ligt 40 kilometer ten zuiden van Darwin, de hoofdstad van het territorium Northern Territory. “De slang had eetproblemen en is vorige week gestorven”, vertelde een woordvoerster van het parkbestuur aan het Duitse persagentschap dpa. Het beestje was 40 centimeter lang en nog behoorlijk jong.

Wetenschappers maakten een röntgenfoto van de schedel van het reptiel en zagen dat het geen twee afzonderlijke koppen had. “Het leek meer op een schedel met een extra oogkas”, klonk het. Daarom denken de onderzoekers dat het derde oog zich waarschijnlijk in het embryonale stadium heeft ontwikkeld. Misvormingen komen bij reptielen relatief frequent voor.

vorig bericht < naar > volgend bericht     Terug naar > de lijst

Gegevens

Geschreven: 02 september 2023

vorig bericht < naar > volgend bericht     Terug naar > de lijst

Thayeria sp. Red Tail Teles-pires

Thayeria (Hokeystick) zijn bekende aquariumvissen. Van de vier wetenschappelijk aanvaarde soorten (T. boehlkei, T. ifati, T. obliqua, T. tapajonica) wordt T. boehlkei meestal aangeboden in de siervishandel. Dit zijn vrijwel uitsluitend nakomelingen, hoewel de soort zeer wijd verspreid is in Zuid-Amerika (Peru, Ecuador, Brazilië en Bolivia).

De Rio Teles Pires is een 1.400 km lange rivier in Brazilië en een van de twee bronrivieren van de Rio Tapajós. Blijkbaar is Teles Pires een hotspot voor biodiversiteit voor Thayeria: zo blijkt uit een recent gepubliceerd wetenschappelijk onderzoek naar de vissoorten van Teles Pires (Ohara, W. M. et al. (2017): Peixes do rio teles pires: diversidade e guia de identificação.). De auteurs identificeren 3 verschillende soorten: T. boehlkei, de toen nog onbeschreven T. tapajonica en een andere wetenschappelijk nieuwe soort waarbij de laterale streep onder de rugvin begint (zoals bij T. ifati uit de Maroni-rivier in Guyana). Dit type noemen ze voorlopig “fasso ifati”.

Maar de meest spectaculaire nieuwe ontdekking van Teles Pires is waarschijnlijk door hun kieren geglipt: de Thayeria sp. Rode staart! Het is een heerlijk kleurrijke inslag die alle positieve eigenschappen van de T. boehlkei (grootte, manier van zwemmen, sociaal gedrag, eisen aan het aquariumhouden) combineert, alleen dat hij ook nog eens heel kleurrijk is. Of de soort echt uit de Teles Pires komt kunnen we uiteraard niet beoordelen, maar de Duitse groothandel "Aquarium Glaser" kunnen dit nieuwe pareltje nu voor het eerst in grotere aantallen als Duitse nakomeling aanbieden. (sep 2023).
Tekst en foto's: Frank Schaefer
 

vorig bericht < naar > volgend bericht     Terug naar > de lijst

Gegevens

Geschreven: 02 september 2023

vorig bericht < naar > volgend bericht     Terug naar > de lijst

Breviceps macrops is de schattigste kikker ter wereld. Zo luidt de titel van een bij YouTube te bekijken video, die een kleine kikker toont die piept als een rubber speeltje. Ondertussen is het een echte internethype geworden Het is dan ook niet te verwonderen dat de internationale pers gevallen is op dit diertje dat nog geen 5cm. groot is, en de video vertoont in alle online-uitgaves van kranten en magazines.

Het gaat hier over de Breviceps macrops, die in januari 2013 door dierfotograaf Dean Boshoff in Port Nolloth, Zuidafrika gevonden werd. De video werd sindsdien al meer dan 7 miljoen keer bekeken, en tovert bij de kijkers meestal een lach op het gezicht.
Maar het kikkertje zelf heeft allesbehalve reden om te lachen. Het is met uitsterven bedreigd, vooral door zijn beperkte leefgebied, en door de voortschrijdende habitatsverstoring door de mensen.
Voor de video: Klik hier

http://www.youtube.com/watch?v=cBkWhkAZ9ds

vorig bericht < naar > volgend bericht     Terug naar > de lijst

Gegevens

Geschreven: 17 april 2020

In dit onderdeel van Z-Extra is zowel kennis als ontspanning gecombineerd.
Wanneer je uit de linker kolom "Opgaven.." aanklikt verschijnt een pagina met opgaven op uw scherm. Je kan de pagina uitprinten en trachten op te lossen. Om uw oplossingen te verifiëren ga je terug naar vorige pagina en klik je in de rechterkolom op "Oplossingen" in de overeenkomstige regel. Succes.

In de eerste week van elke maand volgt telkens een update met vier nieuwe pagina's. Deze is van de maand april 2024.

                        1. Fun & Animatie:                          

Opgaven 2017-04   Oplossingen

                        2. Fun & Animatie:                          

Opgaven 2020-12   Oplossingen

                       3. Fun & Animatie:                           

Opgaven 2016-04   Oplossingen

                        4. Fun & Animatie:                          

Opgaven 2016-02   Oplossingen

Gegevens

Geschreven: 31 augustus 2023

vorig bericht < naar > volgend bericht     Terug naar > de lijst

De grijsbruine wilde vorm van de oranjekleurige dwergkreeft Cambarellus patzcuarensis (CPO) komt oorspronkelijk uit Mexico, waar hij endemisch is in het Patzcuaro-meer (d.w.z. alleen daar). Als gevolg van de enorme milieuvervuiling en het gebruik van buitenlandse vissen voor voedseldoeleinden is het ecosysteem van het Patzcuaro-meer extreem verstoord en wordt een groot aantal dier- en plantensoorten daar helaas zelfs met uitsterven bedreigd, waaronder ook Cambarellus patzcuarensis.

Afbeeldingen:

De oranjekleurige vorm, die nu in de aquaristiek voorkomt is door passende selectie gestabiliseerd. In het wild komt deze variant niet voor.

Met een lengte van meestal 3cm (mannetjes) en 3,5cm (vrouwtjes) zijn de dieren echte dwergkreeften. Alleen in zeldzame uitzonderlijke gevallen kunnen ze een maximale lengte van 5cm bereiken. Deze aquariumsoorten zijn in ieder geval lang niet zo verslaafd aan verstoppen als de meeste grotere kreeften en zijn daarom vaak overdag zichtbaar. Door hun kleine formaat maken Cambarellus-soorten geen rommel in beplante aquaria en kunnen ze bovendien goed gesocialiseerd worden met vissen. Uiteraard moet je je beperken tot kleine en vreedzame soorten die ook na de vervelling, als ze nog zacht zijn, geen gevaar kunnen vormen voor de minikreeftjes.

vorig bericht < naar > volgend bericht     Terug naar > de lijst